Άβυσσος

Carmen Laforet
Εκδόσεις: Πατάκη
Σελίδες: 338
Τίτλος πρωτοτύπου: Nada
Μετάφραση: Χριστίνα Θεοδωροπούλου

Η Laforet έγραψε αυτό το υπέροχο μυθιστόρημα στα 23 της μόλις χρόνια και εκδόθηκε στα ισπανικά για πρώτη φορά το 1945. Ένας από τους λόγους που με οδήγησαν να το διαβάσω, πέρα από το ότι η υπόθεση του βιβλίου μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρουσα, ήταν ο Llosa. Πως;  Ένας συγγραφέας που έχω αρχίσει να εκτιμώ και να θαυμάζω απεριόριστα λοιπόν, κάνει έναν φανταστικό πρόλογο για την "Άβυσσο" με καθόλα κολακευτικά σχόλια και ουσιαστικά αποθεώνει το βιβλίο αλλά και την συγγραφέα του. Και τελικά νομίζω πως είχε τόσο δίκιο.

Η πλοκή τοποθετείται στην Βαρκελώνη στις αρχές της δεκαετίας του '40 αμέσως μετά τον εμφύλιο πόλεμο. Η Αντρέα είναι ένα δεκαοκτάχρονο κορίτσι που φτάνει στην Βαρκελώνη για να σπουδάσει φιλολογία. Γεμάτη όνειρα και με αυτήν την απερίγραπτη αίσθηση που προσφέρει το αίσθημα της ανεξαρτησίας. Η πρώτη βραδινή εικόνα της πόλης που αντικρίζει δεν είναι ακριβώς αυτό που περιμένει αλλά η συνέχεια είναι ακόμα πιο εφιαλτική για αυτήν όταν φτάνει στο σπίτι των συγγενών που θα την φιλοξενήσουν. Εκεί συναντά ανθρώπους πολύ διαφορετικούς από αυτούς που είχε στις αναμνήσεις των παιδικών της χρόνων όταν τους επισκεπτόταν και ένα σπιτικό πολύ πιο φτωχό σε σχέση με το παρελθόν. Η γιαγιά της -μια καλόκαρδη γριούλα με ευγενική ψυχή που θέλει μόνο την ευτυχία των παιδιών της, η θεία της Αγκούστια- αυστηρή με αυταρχικές τάσεις στην συμπεριφορά της, ο θείος της Χουάν -αδύναμος χαρακτήρας αλλά με εξαιρετικά βίαια ξεσπάσματα, η γυναίκα του Γκλόρια -μια καλλονή με κρυμμένα μυστικά, ένα μωρό, ο άλλος θείος της Ρομάν -ένας προικισμένος με καλλιτεχνικά χαρίσματα άνθρωπος αλλά πολύ σκοτεινός χαρακτήρας, μοχθηρός και ύπουλος, μια παρακόρη-βοηθός στις δουλειές του σπιτιού που φαίνεται να απολαμβάνει και να διασκεδάζει με τις συμφορές των υπολοίπων.

Μέσα σε αυτήν την κόλαση που ζει στο εσωτερικό του σπιτιού που την φιλοξενεί η Αντρέα νιώθει να ζει εγκλωβισμένη μέσα στις σκιές και τα πάθη που την περιστοιχίζουν. Εκτός όλων των άλλων τα οικονομικά είναι άθλια και οι συνθήκες ζωής γίνονται αφόρητες. Βρίσκει διέξοδο στη σύναψη μιας δυνατής φιλίας με μια συμφοιτήτρια της την Ένα που την βοηθάει πολύ να ξεχαστεί από την καθημερινότητα που ζει και αργότερα εισχωρεί σε μια παρέα νεαρών με καλλιτεχνικές ανησυχίες. Κάποια στιγμή που όλα φαίνεται να καταρρέουν γύρω της νιώθει την ανάγκη να ερωτευτεί. Μέσα σε όλα αυτά έρχεται και μια "εκδίκηση" για μια ξεχασμένη από τα χρόνια και καλά κρυμμένη ιστορία.

Η αφήγηση είναι στο πρώτο πρόσωπο, αποπνέει νεανικό χαρακτήρα αλλά είναι ταυτόχρονα πολύ ώριμη και με βάθος. Η γλώσσα χαρακτηρίζεται από την τελειότητα της απλότητας της και είναι υπέροχη. Η Laforet νομίζω πως μας δίνει πολλά παραπάνω από την ιστορία της Αντρέα. Σκιαγραφεί εκπληκτικά μέσα από την πλοκή, το πορτραίτο μιας ολόκληρης κοινωνίας τη μεταπολεμική περίοδο του εμφυλίου πολέμου στην Ισπανία. Δεν είναι ένα έργο που βασίζεται στον εμφύλιο, αλλά την ίδια στιγμή ο πόλεμος είναι κομμάτι του αφού η επίδραση του είναι διάχυτη σε κάθε σελίδα και χαρακτήρα του βιβλίου. Φτώχεια, εξαθλίωση, πείνα, βία αλλά και από την άλλη πλούτος, καλοπέραση, τάσεις για περιφρόνηση είναι αντιθέσεις που δημιουργούν πάντα τέτοιου είδους γεγονότα και αποδίδονται πραγματικά έξοχα μέσα από τις σελίδες του. Το μοναδικό πράγμα που δεν εγκαταλείπει τους ανθρώπους όταν όλα δείχνουν να καταρρέουν είναι τα πάθη,οι σχέσεις και ο έρωτας. Διαβάζεται εξαιρετικά εύκολα και μπορεί κάλλιστα να γίνει και χωρίς να το αφήσεις καθόλου από τα χέρια σου πριν το τελειώσεις. Σε κανένα σημείο δε, δεν νιώθεις προϊδεασμένος για το πως θα εκτυλιχθεί η πλοκή και κρατάει το ενδιαφέρον αμείωτο. Κατά τη γνώμη μου πρόκειται για ένα φοβερό κείμενο, που αν κάποιος με ρωτούσε αν αξίζει να το διαβάσει θα του έλεγα άφοβα, ναι. Αξίζει και με το παραπάνω.