Το τούνελ



Ernesto Sabato
Εκδόσεις: Αστάρτη
Σελίδες: 173
Τίτλος πρωτοτύπου: El tunel
Μετάφραση: Μάγια-Μαρία Ρούσσου




Περνώντας τα λογοτεχνικά αλλά και κυριολεκτικά σύνορα της Ουρουγουάης αφού πριν διάβασα το "Ναυπηγείο" του Onneti, έφτασα στην Αργεντινή και έκανα μια στάση στο Μπουένος Άιρες για να γνωρίσω τον συγγραφέα του "Τούνελ", Ernesto Sabato. Η συμπάθεια μου προς την λατινοαμερικανική λογοτεχνία όσο πάει και μεγαλώνει και τελευταία ίσως να έχει πάρει την μορφή μανίας καθώς έχω αποκτήσει αρκετά βιβλία από τη συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή του πλανήτη μας. Το καλό βέβαια είναι πως η συντριπτική πλειοψηφία των έργων ταιριάζει στα αναγνωστικά γούστα μου και ικανοποιεί τις προσδοκίες μου.

Βρισκόμαστε στο Μπουένος Άιρες. Ο Χουάν Πάμπλο Καστέλ είναι ένας 38χρονος καλλιτέχνης και συγκεκριμένα ζωγράφος. Σε μια έκθεση ζωγραφικής που παρουσιάζονται κάποια έργα του παρατηρεί μια νεαρή γυναίκα την Μαρία Ιριμπάρνε να εξετάζει με ιδιαίτερη προσοχή έναν πίνακα του.  Οι κριτικοί της εποχής του προσδίδουν εγκωμιαστικά σχόλια, παρόλα αυτά ο ίδιος δεν φαίνεται να συγκινείται αφού πιστεύει πως δεν αγγίζουν την ψυχή του ίδιου αλλά και του έργου του. Τώρα όμως νιώθει πως αυτή η γυναίκα καταλαβαίνει και κατανοεί πραγματικά το έργο του όσο κανένας άλλος και είναι εκστασιασμένος. Η γκαλερί φτάνει στο τέλος της αλλά ο ζωγράφος δεν κατορθώνει να έρθει σε επαφή με την γυναίκα αυτή και χάνει τα ίχνη της. Τον επόμενο καιρό νιώθει μια τρομερή απογοήτευση και μελαγχολία για το γεγονός αυτό και προσπαθεί με κάθε τρόπο να συναντήσει την θαυμάστρια του πίνακα του, κάτι που με τον καιρό του γίνεται ένα είδος εμμονής. Όταν μετά από καιρό το καταφέρνει νιώθει μια αγαλλίαση, σαν να ήταν ο μοναδικός σκοπός της ζωής του. Η επαφή και η σχέση που αναπτύσσουν είναι πολύ ιδιαίτερη με καλές και κακές στιγμές. Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας της Μαρίας, η σκοτεινή (γι' αυτόν) πλευρά της ζωής της που ανακαλύπτει σιγά σιγά, ο τρόπος που αυτή αντιμετωπίζει τη σχέση τους και η συμπεριφορά της τον τρελαίνει. Αναπάντητα ερωτηματικά και αμφιβολίες του δημιουργούν την ανάγκη να κάνει ατελείωτες υποθέσεις που έχουν κωμικοτραγικό χαρακτήρα. Και όσο όλα αυτά βασανίζουν το μυαλό του σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό, το τέλος δεν μπορεί να μην είναι τραγικό, όταν συνειδητοποιεί πως το τούνελ μέσα στο οποίο κινείται η ζωή του και αυτό που κινείται το αντικείμενο του πόθου του, είναι παράλληλα χωρίς να τέμνονται σε κανένα σημείο.

Ο Sabato καταπιάνεται με ένα πολύ αγαπημένο μου θέμα στο βιβλίο αυτό. Με τα ανθρώπινα πάθη, τις εμμονές και τον τρόπο που μερικές φορές καταλήγουν όλα αυτά να αποκτούν παρανοϊκή φύση. Ένα έργο με υπαρξιακό χαρακτήρα, θέμα που έχει τροφοδοτήσει τόσα πολλά βιβλία γενικότερα αλλά είναι πάντα επίκαιρο και προσωπικά μου είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον. Όπως ακριβώς και στο "Γέλιο στο σκοτάδι" που είχα διαβάσει πριν από λίγο καιρό έτσι και εδώ η αρχή του βιβλίου σου δίνει ουσιαστικά την κατάληξη της όλης ιστορίας. Παρομοίως και εδώ το ενδιαφέρον δεν χάνεται ούτε στιγμή. Και ενώ ο Nabokov στο βιβλίο του χρησιμοποιεί μια πιο "γλυκιά" αφήγηση, στην προκειμένη περίπτωση ο Sabato έχει διαφορετικό στυλ. Η αφήγηση είναι ξερή και αναδύει τρομερή ένταση και επιθετικότητα. Ο συγγραφέας δεν ενδιαφέρεται καθόλου να στήσει μια ιστορία με πλοκή. Η όλη πλοκή είναι μέσα στο μυαλό του αφηγητή που τυχαίνει να είναι ο ίδιος ο ήρωας και επικεντρώνεται στις ψυχοφθόρες ψυχολογικές μεταπτώσεις που λαμβάνουν χώρα μέσα στο μυαλό του. Τα παιχνίδια του μυαλού είναι κυριολεκτικά ασταμάτητα και μας τα περνάει με έναν φοβερά επιτυχημένο τρόπο. Συμπερασματικά νομίζω πως πρόκειται για ένα πολύ δυνατό βιβλίο με φοβερά έντονο ύφος. Εφόσον η απουσία δράσης δεν είναι γεγονός που αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για να ευχαριστηθεί κάποιος ένα ανάγνωσμα, σίγουρα αξίζει την προσπάθεια.

15 comments:

NO14ME said...

Να συνεχίσεις κάποια στιγμή με τα άλλα δύο βιβλια της τριλογίας... Καλή συνέχεια στο ταξίδι σου στην Λατινική Αμερική!

Read for a Life said...

Περριτό να σου πω, πως η αφορμή για να πιάσω το συγκεκριμένο πέραν της λάτιν διάθεσης για βιβλία, ήταν η πολύ ωραία φωτογραφία που είχες όταν έγραψες για το Πέδρο Πάραμο στην οποία φαινόταν και το "Τούνελ".

Θα κοιτάξω κάποια στιγμή να εφαρμόσω την προτροπή σου και για το Περί ηρώων.. και για τον Αββαδών.. Η πρώτη γεύση ήταν άλλωστε πολύ καλή. Να είσαι καλά.

Anonymous said...

Κάποτε το δάνεισα και ποτέ δεν μου το επέστρεψαν...
Έκτοτε ΔΕΝ δανείζω βιβλία.
Χαρίζω βιβλία.

Σκέφτομαι να το αγοράσω ξανά εδώ και καιρό.
Συμβάλλει και η ωραία σας παρουσίαση στο να θέλω επειγόντως να το ξανα-διαβάσω...


κ.κ.

Read for a Life said...

Την τελευταία φορά που δάνεισα 3 πολύ αγαπημένα βιβλία μου σε ένα αδελφικό φίλο το καλοκαίρι, το πρώτο πράγμα που του είπα ήταν "κοίταξε μόνο να μη χαθούν", παρότι είναι τόσο κοντινό μου και οικείο πρόσωπο και ντράπηκα λίγο είναι η αλήθεια λέγοντας το. Βέβαια μου επιστράφηκαν κανονικά. Φαντάζεστε ότι καταλαβαίνω πολύ καλά αυτό που λέτε περί δανεισμού..

Ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια, το γεγονός ότι θέλετε να το ξαναδιαβάσετε κάτι θα σημαίνει για την αξία του βιβλίου. Και θα σας παρακινούσα να το ξανα-αγοράσετε, νομίζω πως αξίζει μια θέση σε μια ωραία βιβλιοθήκη.

Anonymous said...

Για την "Πέτρινη σχεδία" του Σαραμάγκου χάλασε μια φιλία χρόνων.
Όχι τόσο γιατί δεν μου επεστράφη, όσο γιατί αρνιόταν ο φίλος μου ότι δεν το είχε επιστρέψει, πράγμα που - ναι, ξέρω, διαστροφικό!- είχα σημειώσει στο (κρυφό) μπλοκάκι μου.

Κάθε φορά λοιπόν που κάποιος, πολύ αραιά πια, μου ζητάει ένα βιβλίο , ντρέπομαι τρελά που αρνούμαι, υπόσχομαι όμως ότι θα του το χαρίσω (αγοράζοντάς το)εν ευθέτω...

Όσο για τα βιβλία που ΘΕΛΩ να έχω στη βιβλιοθήκη μου, αυτό είναι άλλη μια πονεμένη ιστορία.
Καταρχάς, δεν έχω χώρο.
Έπειτα, είναι τόσα τα βιβλία που ήθελα να έχω-τα πρώτα 25 χρόνια της ζωής μου όσα διάβαζα ήταν δανεικά.
Κάποια από αυτά σιγά-σιγά τα αγόρασα.
Δεν γινόταν, ας πούμε, να μην έχω τη "Δίκη" του Κάφκα ή το "Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο" του Προυστ ή τον "Ξένο" του Καμύ, κλπ.

Τώρα πια διαβάζω πολύ επιλεκτικά, γιατί δεν έχω χρόνο για χάσιμο πια.
Τι σας λέω τώρα...
Μάλλον βρήκα ευήκοα ώτα και σας ζαλίζω...


κ.κ.

Read for a Life said...

Ποτέ μια συζήτηση περί βιβλίων δεν με ζαλίζει :) Μην ανυσηχείτε καθόλου. Πόσο μάλλον όταν γίνεται με άτομα που αγαπούν το βιβλίο και είναι γνώστες του αντικειμένου.

Anonymous said...

Ευχαριστώ για τη μεγαλοψυχία σας...
Πολύ καλή σας μέρα!

κ.κ.

Read for a Life said...

Δεν χρειάζεται να με ευχαριστείτε, είναι απλά η εικόνα που έχω σχηματίσει. Παρεπιπτόντως μιας και το 'φερε η κουβέντα περί δανεισμού, θυμάστε που μου προτείνατε το "Περιμένοντας τους βάρβαρους" του Coetzee και είπατε μακάρι να μπορούσα να σας το δανείσω;

Ε, λοιπόν κατάφερα να το βρω και να το αγοράσω! Αυτό με το πορτοκαλί εξώφυλλο όπως μου είχατε γράψει, εκδόσεις Κρύσταλλο! Απλά χάρηκα πολύ και ήθελα να το μοιραστώ μαζί σας.

Καλή σας μέρα επίσης

Anonymous said...

Αληθινά χαίρομαι πολύ.
Ελπίζω να σας αρέσει κιόλας...
Πολιτικό βιβλίο αυτό βέβαια...


Υ.Γ.
Για να πω ότι θα σας το δάνειζα, σημαίνει ότι κερδίσατε την εμπιστοσύνη μου ως επίμονος αναγνώστης χαμηλών τόνων...
Είπαμε...


Χαιρετώ σας!

κ.κ

Read for a Life said...

Το ΥΓ ήταν περιττό και το ξέρετε.. Βέβαια και εγώ το ίδιο θα έκανα. Θέμα χαρακτήρα..

Βιβή Γ. said...

Επιτρέψτε μου, να σας προτείνω από τους σύγχρονους ισπανόφωνους τον Γκιγιέρμο Μαρτίνεζ και το "Σχετικά με τον Ροδερέρ".
Για δανεικά βιβλία και γενικώς περί δανείων και δανεικών ας μην μιλήσω καλύτερα...
Καλό ΠΣΚ-που λέμε κι εμείς οι έφηβοι-σε όλους σας.

Anonymous said...

@ Βιβή Γ.

To διάβασα πρόσφατα.
(Που μπορεί να σημαίνει το καλοκαίρι...)
Συμφωνώ μαζί σας: ωραίο βιβλίο.
Σύντομο και περιεκτικό.

Υ.Γ. Σε μένα τουλάχιστον, ευπρόσδεκτη κάθε πρότασή σας, κυρία... Ντεγκά!

κ.κ.

Read for a Life said...

@ Βιβή Γ.
Εξυπακούεται ότι δέχομαι με χαρά και ενδιαφέρον οποιαδήποτε πρόταση από τον καθένα. Είναι κάτι πολύ ωραίο νομίζω και ευχαριστώ.

Όσον αφορά το συγκεκριμένο βιβλίο του Martinez, μου είναι πολύ ελκυστικό, όπως και τα άλλα 2 δικά του, που έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά. Δεν θα αργήσει η ώρα του πιστεύω. Άλλωστε κυκλοφορεί και σε πολύ προσιτή τιμή στην αγορά. Καλό ΠΣΚ επίσης.

Anonymous said...

Εφόσον σου άρεσε το τούνελ, οπωσδήποτε να δοκιμάσεις το Περι ηρώων και τάφων.
:)

Ellie

Read for a Life said...

@Ellie

Όντως μου άρεσε, πολύ κιόλας. Και θα την ακολουθήσω την προτροπή σου. Το επόμενο του Sabato που θα διαβάσω θα είναι το "Περί ηρώων και ταφών". Thank you :)