Κι άσε τον κόσμο τον μεγάλο να γυρίζει

Colum McCann
Εκδόσεις: Καστανιώτη
Σελίδες: 461
Τίτλος πρωτοτύπου: Let the great world spin
Μετάφραση: Αύγουστος Κορτώ

Το βιβλίο με αυτόν τον πολύ ενδιαφέρον τίτλο χάρισε στον Ιρλανδό McCann δύο πολύ σημαντικά βραβεία. Το 2009 το National Book Award και το 2011 το βραβείο IMPAC. Αν και γίνεται πολύς λόγος σχετικά με τα βραβεία γενικότερα, τον τρόπο σκέψης με τον οποίο δίνονται, το κατά πόσο αξίζουν κτλ, νομίζω πως είναι ενδιαφέρον να ασχοληθείς με τα βιβλία που βραβεύονται. Όχι τόσο για τον τίτλο καθεαυτό αλλά προσωπικά μ' αρέσει να προσπαθώ να δω τι ακριβώς είδαν κάποιοι άνθρωποι (μια επιτροπή καλύτερα) ώστε να προχωρήσουν σε μια τέτοια κίνηση.

Το μυθιστόρημα ξεκινά πολύ εντυπωσιακά. Ένα πρωινό του 1974 ο αγουροξυπνημένος πληθυσμός της Νέας Υόρκης που πηγαίνει στις δουλειές του βρίσκεται άναυδος μπροστά σε ένα αλλόκοτο αλλά και απίστευτο θέαμα. Ένας άνθρωπος ισορροπεί πάνω σε ένα σύρμα που συνδέει τους πύργους του παγκόσμιου εμπορίου. Στη συνέχεια μεταφερόμαστε στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας στη δεκαετία του '50 και παρακολουθούμε την ιστορία δυο έφηβων νεαρών, αδέρφια που μεγαλώνουν με την μητέρα τους. Αρκετά διαφορετικοί χαρακτήρες ο νεαρότερος ζωηρός και οξύθυμος, ο μεγαλύτερος περισσότερο σοβαρός και ώριμος (ως είθισται σε αδέρφια επί τον πλείστον). Τα χρόνια περνάνε, ο καθένας ακολουθεί τον δρόμο του και βρίσκονται να ξανασυναντιούνται, μάλλον αποτυχημένοι και οι δύο, στη Νέα Υόρκη στην εποχή που χρονολογικά τοποθετείται η αρχή του βιβλίου.

Από κει και πέρα και χωρίς καμιά προειδοποίηση η πλοκή μεταπηδά σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, διαφορετικούς τόπους πλοκής, με διαφορετικούς πρωταγωνιστές. Παρακολουθούμε μέσα από σύντομες ιστορίες πολλούς διαφορετικούς χαρακτήρες. Μια συντροφιά γυναικών που οργανώνουν συναντήσεις και τις ενώνει η απώλεια των γιων τους στον πόλεμο του Βιετνάμ, μια νοσοκόμα χήρα από τη Γουατεμάλα που μένει μόνη με τα δύο παιδιά της, πόρνες και νταβατζήδες από το κακόφημο Bronx, σκηνές από τη ζωή του ίδιου του σχοινοβάτη, ένα ζευγάρι κατεστραμμένων καλλιτεχνών που προσπαθεί να ορθοποδήσει στη ζωή εγκαταλείποντας τα ναρκωτικά, ένας δικαστικός. Ιστορίες που με κάποιον μοναδικό τρόπο έρχονται σε επαφή η μια με την άλλη.

Το βιβλίο είναι πολύ ιδιαίτερο. Δεν θα έβαζα το χέρι μου στη φωτιά ότι θα αρέσει σε όλους. Ο χρόνος παίζει μπρος και πίσω, η αφήγηση είναι στο πρώτο πρόσωπο αλλά από διαφορετικούς χαρακτήρες κάθε φορά. Αν κάποιος ζητάει μια γραμμική ροή στην πλοκή ενός βιβλίου ίσως να μπερδευτεί αρκετά. Κατά την γνώμη μου όμως ο McCann καταφέρνει να μας δώσει κάτι πάρα πολύ πετυχημένο. Ένα άκρως κοινωνικό μυθιστόρημα με πολύ μεγάλες δόσεις ρεαλισμού. Καθώς το διάβαζα σκέφτηκα πως για να το απολαύσεις πρέπει να του αφεθείς. Να αφήσεις το βιβλίο να σε οδηγήσει  χωρίς να περιμένεις κάτι συγκεκριμένο στην επόμενη σελίδα, στο επόμενο κεφάλαιο. Το αποτέλεσμα νομίζω πως είναι εκπληκτικό, κάποιες στιγμές αισθανόμουν πως κατασκοπεύω τη ζωή των πρωταγωνιστών κρυμμένος πίσω από έναν καθρέφτη ή από την κλειδαρότρυπα μιας πόρτας. Οι πολλές  ιστορίες του θα μπορούσαν να σταθούν ίσως και ως αυτόνομα διηγήματα και μέσα από αυτές ο συγγραφέας διεισδύει στο βάθος της κοινωνικής ζωής του εκάστοτε χαρακτήρα και στον τρόπο σκέψης του, παρουσιάζοντας κρυφές πτυχές του. 

Το όλο εγχείρημα είναι αρκετά δύσκολο και με ρίσκο ως προς τον τρόπο που θα το δεχτεί ο αναγνώστης. Προσωπικά με κέρδισε και το ευχαριστήθηκα πραγματικά. Ένα πολύ ωραίο βιβλίο συγχαρητήρια στον συγγραφέα.